Bugün ayakta olmayan Aya Sveti Spiridon Kilisesi, Kırklareli’nde bulunan Bulgar Kiliselerinden en önemlisi idi.
Katedral Kilisesi olan Sveti Spiridon Kilisesi,1 Tellakzade (Akalar) Mahallesi Soğukkuyu Mevkiinde, 1871 yılında inşa edilmiştir.2 Tellakzade Mahallesinde oturan, Bulgar halkının ibadet edecek yerlerinin bulunmaması nedeniyle, mahalle halkından Kriyan’a ait arsa üzerine, Kriyan’ın rızası ile Bulgar milletinden 13 kişinin maddi desteği ile yapılmıştır. 3
Kuzeydoğu yönünde tek apsisli, 29 arşın (22 metre) uzunluğunda, 16 arşın (12 metre) genişliğinde ve 8 arşın (6 metre) yüksekliğindeki kilisenin, 3 kapısı ve 14 adette penceresi bulunmakta idi.4
I. Balkan Savaşı sırasında çekilen bir fotoğrafta, kilisenin üzerinin beşik çatılı ve kiremit örtülü olduğu, güneybatı yönündeki giriş çıkıntısı üzerinde ayrıca çan kulesi bulunduğu, görülmektedir. 1908 Yılında kilisesinin cephe duvarının yıkılarak yenisinin yapılması ve çatı bakım ve onarımı için istenen izin talebine, tamir ruhsatı verildiği, Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinden anlaşılmakta ancak, söz konusu bakım ve onarımın yapılıp yapılmadığı hakkında bir bilgi bulunmamaktadır.5
I. Balkan Savaşı ve sonrasında, şehrin Bulgar işgali altında olduğu dönemde, işgal altında bulunan yerlerde arkeolojik eserleri inceleyip Bulgaristan’a götürmek üzere Kırklareli’ne gelen, Eski Bulgar Başbakanı Bogdan Filov, Bulgaristan Ulusal Arkeoloji Müze Müdürü görevinde iken Bulgar Sveti Tanaş Kilisesini ziyaret ettikten sonra Kırklareli’nde ayin düzenlenen bir kiliseye gittiğini belirtmiştir.6 Sveti Spiridon Kilisesi’nin Katedral Kilise olması nedeniyle, Filov’un ziyaret ettiği kilise olma ihtimali oldukça yüksektir. I. Balkan Savaşı esnasında (1912-1913) çekilen fotoğrafta da ayakta olduğu görülen Sveti Spiridon Kilisesi’nin ne zaman yıkıldığı hakkında kesin bir bilgiye ulaşılamamıştır. Tellakzade Mahallesinde 1939 yılında yapılan, tapulama ve kadastro çalışmaları sonucunda, kadastro paftasında yapının dış cepheleri çizilerek muhdesat olarak işaretlenmiş tapu sicilinde de “Kilise” vasfı ile tescil edilmiş olmasına karşın, Nazif Karaçam Kilisenin 1930’lu yıllara doğru,7 Plamen Kraisky 1950’li yıllara doğru yıkıldığını belirtmiştir.8 Ancak kilisenin ne zaman yıkıldığı hakkında kesin bir bilgi ve belgeye ulaşılamamıştır.
[1] Plamen Kraisky, “Aya Nikola Kilisesi Kırklareli”, http://kraisky.blog.bg/lichni-dnevnici/2009/09/03/ oshte-edin-bylgarski-znak-v-odrinska-trakiia.390891, (14.03.2011), s. 1
[2] Ali Rıza Dursunkaya, a.g.e., c. 2, s. 93.
[3] Kırklareli Tapu Sicil Müdürlüğü Arşivi, 127 Ada, 2 Parsel, Taşınmaz Ferman Tercümesi, s.1
[4] Gös. yer.
[5] Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), DH.MKT, 2660/41
[6] Bogdan Filov, Rumelinin Esaret Günleri, İstanbul 2010, s. 34.
[7] Nazif Karaçam, Efsaneden Gerçeğe, Kırklareli 1995, s. 141.
[8] Plamen Kraisky, “Aya Nikola Kilisesi Kırklareli”, http://kraisky.blog.bg/lichni-dnevnici/2009/09/03/ oshte-edin-bylgarski-znak-v-odrinska-trakiia.390891, (14.03.2011), s. 1
