Edirne Valiliği tarafından bastırılan, Dr. Ratip Kazancıgil, Öğr.Gör. Nilüfer Gökçe ve Musa Öncel tarafından Osmanlıcadan Türkçeye çevrilen, H. 1319 – M. 1901 Yılına ait Edirne Merkez Vilayet Salnamesinde Kırkkilise Sancağı Merkez Kazasına bilgiler aşağıda verilmiştir.

KIRKKİLİSE “KIRKLARELİ” SANCAĞI

Kırkkilise “Kırklareli” Sancağı vilâyetin kuzey doğusunda, kuzeyde Doğu Rumeli, doğusunda Karadeniz ve Çatalca, güneyinde Tekirdağı, batıda Edirne sancaklarıyla çevrilidir ve 175.065 nüfusa sahiptir. Tırnova, Vize, Lüleburgaz, Babaeski, Midye, Ahtapolu adında altı ilçesi, yirmi bir nahiyesi, iki yüz otuz beş köyü, sekiz çiftliği ile birinci sınıf mutasarrıflıklardandır.

KIRKKİLİSE KAZASI

Kırkkilise (Kırklareli) İlçesi'nin, kuzeyinde Doğu Rumeli, doğuda, Tırnova ve Vize, güneyinde Lüleburgaz ve Babaeski, batısında Havsa ilçesiyle sınırlıdır. 11.691'i erkek, 11.170'si kadın İslam, 10.792 erkek, 10.453 kadın Rum, 11.958 erkek, 11.526 kadın Bulgar, 404 erkek, 429'u kadın Yahudi olarak toplam 68.473 nüfusu ile Pınarhisar, Kofcağız, Kavaklı, Koyva, Üsküp, Polos adında altı nahiye ve yetmiş bir köyü vardır. Arazisinin üçte biri koruluk ve dağlık, geri kalanı ova ve kumluk olup, orta derece verimliliğe sahiptir. Akarsularından bazıları, Yine Köyü'nden çıkarak Yancıklar, Mandirice, Hamza Bey köyleriyle Lüleburgaz yakınından geçip, Ergene'ye dökülen Yine Deresi ve Baş Değirmen Kaynağı adlı yerden çıkıp, Tırnova ilçesi içinden de geçerek Karadeniz'e dökülen Kofcağız Deresi'dir.

Sancak merkezi olan Kırklareli İlçesi, Edirne'nin elli beş kilometre doğusunda Istıranca Dağları eteğinde olup, çepçevre bağ ve bahçelerle çevrili, havası güzel, suları hafif, bakımlı ve güzel manzaralı bir ilçedir. Adı geçen ilçe, Sultan I. Murat döneminde H.7691367/1368 tarihlerinde Osmanlı devletine katılmıştır.

Nüfusu, 18.325 kadar olup, resmî  binaları  ekleriyle  birlikte bir hükümet konağı, bir kışla, askeri ve gureba hastaneleri, telgrafhane, sekiz cami …..”artırılan” redif taburlarına mahsus birer depo, bir gazhane, bir â'şar ambarı, üç yağhane, erkek ve kadınlar için bir hamam, bir metropolithane, bir havra, bir lise, bir kız ortaokulu ve üç ilkokul, üç Bulgar, dört Rum Kilisesi, beş Bulgar ve dokuz Rum okulu vardır.

Tüm ilçelerinde; 97.280 dönüm boş arazi, 231.000 dönüm tarla, 74.500 dönüm bağ, 3.270 dönüm çayır, 190.484 dönüm mera, 1.848 dönüm bahçe, 13.088 ev, 1.800 dükkân ve mağaza, 80 fırın, 81 han, 144 değirmen, 5 fabrika, 6 çiftlik binası, 51 cami ve mescit, 42 okul, 47 türbe, tekke ve medrese, 35 çeşme ve sebil, 44 kilise ve manastır, 33 tuğla ve kiremithane, 30 aba ve şayak dolabı, 629 parça arsa vardır. Camilerden en büyüğü H.7851383/1384 tarihinde Hızır Bey tarafından yaptırılmış olan Büyük Cami olup, öbürleri de Sultan II. Bayezid tarafından yaptırılmış olan Paşa Camii, Karakaş Hacı Mehmet ve ve Karaca İbrahim Beylerin yaptırdıkları adlarını taşıyan camiler, Emin Ali Celi'nin Kadı Câmi'i, Hatice Hatun'un Kule Cami'i, Pehlivan Mustafa Han'ın Helvacı Cami'i Serdar Ali Paşa'nın çarşıdaki mescididir. İlçede bir de medrese olup, yaptıran, Kubat Paşa'nın adıyla anılır.

İlçede her türlü hububat tarımı yapılır. Üzüm önemli bir yer tutmakta olup, bundan çok şarap ve koyakok* yapılır. Kırklareli'nin hardaliyesi, sucuğu meşhurdur. Devlet ormanları, 190.000 dönüm kadar olup, ağaçlarının çoğu meşe ise de, getirisi azdır. Koyun ve binek ve yük hayvanlarından 131.030 baş koyun, 54.112 baş keçi vardır.

Kırklareli'nden biri Babaeski İlçesi'ne kadar 35.384, öbürü, Edirne Caddesi üzerindeki Hasköy'e kadar 33.300, üçüncüsü Tırnovacığa kadar 49.605 metre uzunluğunda üç muntazam şose bulunduğu gibi, Kırklareli'nden Vize'ye giden yolun 5.000 ve Lüleburgaz'a kadar olan yolun da 85.791 metresi şosedir.

Kırkkilise (Kırklareli) İlçesine bağlı nahiye ve köylerin isimleriyle merkez ilçeye olan uzaklıkları şöyledir.