Kırklareli İli Vize İlçesi, Mehmet Akif Mahallesi 269 ada, 45 parsel numaralı orman vasıflı taşınmaz sınırları içerisinde adını aldığı Asmakaya Vadisi içerisinde kalmaktadır.
Vize, İlçe merkezinin 1.650 metre kuzey doğusunda yer almaktadır. Geç Roma ve Erken Bizans Dönemlerinde iskan edilmiştir. Vize’den bu manastıra vadi dibinde bahçeleri sulayarak akan Tabakhane Deresi boyundan veya Küçükyayla Köyü yolu üzerinden bir patika ile ulaşmak mümkündür. Hemen hemen önündeki vadiye dik bir şekilde yükselen bu kaya sathı oldukça uzun bir cephe teşkil eder. Bu cephenin önünde fazla geniş olmayan bir düzlük uzanır. Vize istikametinden itibaren bu manastır kompleksi, oyulmuş üç önemli kısımdan meydana gelmiştir.
Bunlardan birincisi yonca planlı bir şapel (A), İkincisi tek nefli büyük bir kilise ile bu kiliseye bitişik intizamsız bir manastır mekânıdır (B). Daha kuzeyde ileride ise üçüncü grup bulunmaktadır ki, bu da yan yana sıralanan manastır iskan hücreleri ile bunların ortasında oyulmuş bir şapelden ibarettir (C).
Yonca plânlı şapele gelmeden, güneyden itibaren kayaların muntazam yontulmuş olmaları buralara bitişik bir takım ek kısımlar daha olduğunu gösterir. Bunlar arasında dar bir yol ile dışarıya bağlanan yuvarlak bir kovuk dikkati çeker. Burası herhalde erzak ambarı olmalıdır. Kayanın yüzünde görülen muntazam aralıklı kare delikler, evvelce bu mağara manastırının önünde, kayaya bitişik ahşap sundurmalar bulunduğunun işaretidir.
Bu oldukça geniş bir sahaya yayılan kaya manastırı topluluğunda herhangi bir plastik süsleme veya boya ile yapılmış resim ve nakış görülmemektedir. Duvarlarda yer yer haçlar ile karşılaşılır. Bunların bir kısmı bu kompleksin esas tezyinat unsurları olarak yapılması sırasında işlenmiştir. Birçoğu ise sonraları burada yaşayan keşişler veya ziyaretçiler tarafından çizilmiş basit grafitilerdir. Evvelce bu topluluğun iç satıhlarında freskolar olduğunu da tahmin edebiliriz. Üçüncü kilisenin yanındaki çifte mezarlı hücrede, doğrudan doğruya kayaya sürülmüş boyalardan meydana gelmiş bir fresko kalıntısı fark edilmektedir. [1]
Vize Asmakaya Manastırı, bugün kaçak kazılar, hayvancılık amaçlı kullanımlar, geçmişte askeri amaçlar dahilinde kullanımdan kaynaklı oldukça tahribata uğramış durumdadır. Tüm bunların yanı sıra Manastırın bulunduğu konum, zorlayıcı coğrafi şartları, arkeolojik ve tarihi geçmişi dikkate alındığında çok önemli bir turizm potansiyeline sahip bulunmaktadır. Kırklareli Valiliğimiz, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Vize Kaymakamlığı, Vize Belediyesi ve Vize Orman İşletme Müdürlüğü tarafından yapılacak ortak bir proje ile Asmakaya Vadisi üzerinde hali hazırda mevcut yollar üzerinde yapılacak düşük bütçeli otantik yürüyüş yolları, bilgilendirme ve yönlendirme panoları, yoldan manastır kompleksinin ana kısmına geçişi sağlayacak ahşap/taş köprü yapımı, devamında patika üzerinde oluşturulacak ahşap korkuluk ve yol ile ana mekana ulaşım sağlanarak gerek trekking yürüyüşü, gerekse tarihi ve kültürel alanlara ulaşım sağlanarak Trakya’da çok nadir görülen bu büyük kompleks turizm kazandırılarak Vize İlçemiz Kırklareli İlimiz turizm envanterine kazandırılması elzem niteliğindedir.
[1] SEMAVİ EYİCE. "TRAKYA'DA BİZANS DEVRİNE AİT ESERLER" Belleten, vol. 33, no. , 1969, pp. 325-358.
