Kırklareli şehir merkezinde, Karaumur ve Yayla Caddelerinin kesiştiği noktada bulunmaktadır. Kırklareli’nde geçmişten günümüze ulaşan en eski ve görkemli dini yapıdır.
Kırklareli’nde geçmişten günümüze ulaşan en eski ve görkemli dini yapıdır. İnşa kitabesi bulunamamasına karşın, iki adet onarım kitabesi bulunmaktadır. Onarım kitabelerinde, H.785 (1383) yılında Köse Mihalzade Hızır Bey tarafından yaptırıldığı, belirtilmiş olup,[1] Mihalzade Hızır Bey’in bu eseri merhum oğlu Abdullah Bey’in hayrı için yaptırıldığı yönünde çeşitli iddialar bulunmaktadır.[2]
Kare planlı camiin üç köşesi hazire ile çevrili iken, daha sonraki yıllarda iki köşedeki hazireler kaldırılmış, sadece caddelerin kesiştiği bugünkü Alman Çeşmesi olarak anılan alanın arka kısmındaki hazire günümüze ulaşmıştır. Haziredeki mezarlardan biri Hızır beyin oğlu Abdullah’a aittir. Mezar taşına ait kitabede H.858 yılı Rebi’elahır ayında vefat ettiği (Mart-28 Nisan 1454 ) anlaşılan Abdullah’a ait başkaca bir bilgi bulunmamaktadır.[3]
1821 Yılında yaşanan depremde zarar göre yapı, Samakof demir madenleri işletme Nazırı Aydoslu Hacı Yusuf Paşa tarafından 1824 yılında, 1876 yılında da Tosunoğlu Ali Efendi tarafından tamir edilerek tekrar ihya edilmiştir.[4]
H.1307 (1908) Yılında tekrar onarım gören caminin duvarları dış yüzleri, kubbe kasnağı ve minaresi düzgün küfeki taş kaplamadır. Minaresi tek şerefeli, kaidesi kare şeklinde ve külahı kurşun kaplamadır. Zengin kalem işi süslemeleri ile erken Osmanlı dönemi yapısıdır.[5] İç duvarlarını süsleyen büyük harfli yazılar H.1308 (1909) yılında Kastamonulu Hattat Tevfik tarafından yazılmıştır.[6]
Balkan Savaşında şehre giren Bulgarlar askerleri tarafından, büyük zarar verilen caminin, bahçesinde bulunan medrese binası ve minaresi yıkılmış, kütüphane ve halıları ise yağma edilmiş olup, minare Cumhuriyet Dönemi başlarında yeniden inşa ettirilmiştir.
Halk arasında Büyük Camii olarak da bilinen yapı, 1937 yılında büyük bir onarım daha görmüştür.[7] 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce tekrar restore edilmiş, çevre ve peyzaj düzenlemesi yapılarak tekrar ibadete açılmıştır.
[1] Kırklareli İl Yıllığı, Kırklareli 1967, s. 209.
[2] Ali Rıza Dursunkaya, Kırklareli Vilayetini Tarih Coğrafya Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Kırklareli 1947, c. 2, s. 71,
[3] Özcan Mert, “Kırklareli Kitabeleri” Tarih Dergisi, İstanbul 1971, s. 158, 159
[4] Ali Rıza Dursunkaya, Kırklareli Vilayetini Tarih Coğrafya Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Kırklareli 1947, c. 2, s. 70.
[5] Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), İ..ŞD.. 97/5764/06/M /1307
[6] Kırklareli Kültür ve Turizm Müdürlüğü “Tarihi Yapılar-Camiler” http://www.kirklarelikulturturizm.gov.tr/TR,93773/camiler.html
[7] Ali Rıza Dursunkaya, Kırklareli Vilayetini Tarih Coğrafya Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Kırklareli 1947, c. 2, s. 71,
