Trakya'da kurulacak bir şeker fabrikası için yer olarak neden Alpullu seçilir? Bunun için Çatalca ismi de geçer, ancak oradan vazgeçilir.
Fabrikanın kurulacağı yer aslında demiryolu istasyonunun olduğu bir mevkidir. Şimdiki fabrikanın bulunduğu yere Alpullu adı veriliyor, ama geçmişte burası bir yerleşim sayılmıyor aslında. Ancak tarihinin çok eski olduğu kesin. Ergene nehri çok yakınından geçiyor. Nehir üzerinde 1565 yılında Sokullu Mehmet Paşa zamanında Mimar Sinan'a yaptırılmış muhteşem bir köprü vardır. Alpullu üzerine ciddi çalışmalar yapan Hüner Şencan'dan öğrendiğimize göre bölge köylerinde yaşayan halk Ergene nehrindeki taşmalar nedeniyle uzun yıllar sıkıntı çekmişler. Sonunda, çok sık yaşanan seller nedeniyle engellenen ulaşımı güvenceye almak için buraya sağlam, yüksek bir köprü yapılmasına karar verilmiş. Şimdiki Alpullu yerleşim yerinin ilk filizlenmesi bu köprüyle başlamıştır denebilir. Araştırmacı ve öğretim üyesi Hüner Şencan, yazısında "Düşüncem, Mimar Sinan'ın yapmış olduğu Ergene Köprüsü'nün aynı zamanda Alpullu'nun kuruluş tarihi olduğudur." der. Yine aynı araştırmacıdan öğrendiğime göre buraları tarihte "Deve Konakları" adı veriken kervan menzili diye bilinmektedir. Buraya geçmişte "Küçük Alpullu" deniyor aynı zamanda. Yani anlayacağınız, Küçük Alpullu'nun şansı Mimar Sinan Köprüsüyle değişmeye beşlıyor ve bu güne kadar uzanıyor. Başka bir deyişle, bu köprü Alpullu'nun kuruluşu için tarihsel bir dönüm noktası oluyor. Kervan sahiplerinin develeri için mola verdikleri, karınlarını doyurmak için konakladıkları bu yer zamanla bir pazar yeri canlılığına kavuşuyor. Bu değerli arazinin hemen kuzeyinde dört kilometre uzakta Büyük Alpullu(Alpiye) köyü ile güneyinde Mandıra Köyü bulunuyor. Bu araziler bu iki köy halkı arasında itilafa yol açsa da kazançlı çıkan Küçük Alpullu oluyor sonunda.
Bu toprakların ilginç bir tarihi var gördüğünüz gibi. Bu konulara fazla girmek istemiyorum şimdilik. Ama sonuç olarak Alpullu Şeker Fabrikasının yer seçiminde bu bölgenin gündeme gelmesi rastlantı değil. Elbette bu kararı verirken bölgenin su kaynakları ve tarıma elverişli çiftlik arazilerinin varlığı kadar önemli bir tercih nedeni de yanından geçmekte olan demiryolu.
Şimdilik buraya bir nokta koyup, fabrikanın kuruluş aşamasına gelebiliriz. Sırada İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikalar Türk Ananonim Şirketi'nin kuruluşu var. Onu anlatırken temel atma töreni ile ilgili Ali Rıza Dursunkaya'nın bir hikayesi de var. Bir dahaki seferde onu yazacağım.
Kaynak: Hüner Şencan, Alpullu Adı Nereden Geliyor?, Haziran 2019.
https://www.alpullu.org/A/adi_nereden4.html
