Türkiye'de şeker üretmek üzere başlayan ilk girişim İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları T.A.Ş'nin 14 Haziran 1925 tarihinde kurulmasıdır.
Şirket Cumhuriyet'in ilk yıllarında benimsenen karma ekonomi anlayışına göre devlet destekli özel bir girişim olarak hayata geçirilir. Şirketin kurucuları arasında Edirne Milletvekilleri Faik Kaltakkıran, Mühendis Hüseyin Rıfkı Ardaman, Tekirdağ Milletvekilleri Cemil Uybadın, Faik Öztrak, Çatalca Milletvekili Mehmet Şakir Kesebir, Ertuğrul Milletvekili İbrahim Çolak yer alırken, iş çevresinden, Tütün Tüccarı Selim Nuri, Tüccar Hayri İper, Kereste Tüccarı Ali, Fabrikatör Burhaneddin, Tüccar Yolageldizade Kasım Bey'in isimleri geçer. Şirketin başına Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyesi ve Trakya'nın kurtarılması için önemli roller oynamış olan Şakir Kesebir getirilir.
Şirketin kuruluş sermayesi 500.000 TL'dır. Hisse senetleri 10 TL değerinde 50.000 hisseden oluşmuştur. Şirketin sermayesi 1927 yılında 750.000 TL'ye çıkartılır. Bu sermayenin dağılımı şöyledir: 300.000 İş Bankası, 100.000 Ziraat Bankası, 310.000 Özel Şahıslar, 40.000 ise Kırklareli ve Edirne Vilayetleridir. Ancak 1929 yılında yaşanan Dünya Ekonomi Bunalımından sonra Türkiye'de iktisat politikaları değişir ve devletçi uygulamalar başlar. 1930 yılında şirket feshedilir ve tasfiyesine karar verilir, kurulan diğer şirketlerle birlikte bütün şeker fabrikalar Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş çatısı altında toplanır.
Alpullu'da kurulmasına karar verilen fabrikanın teknik sorumluluğuna Kazım Taşkent getirilir. Fabrika ilk etapta günde 500 ton pancar işleyecektir. Fabrikanın kuruluşu için Mashinenfabrik Bukau R.Wolf firması ile 20 Aralık 1925 yılında sözleşme imzalanır. Temel atma töreni 22 Aralık’ta yapılır. Bu törene Trakya Milletvekilleri, Edirne ve Kırklareli Valisi, Babaeski, Lüleburgaz Kaymakamları, Cumhuriyet Halk Partisi, Türk Ocağı heyetleri katılırlar. Edirne Milletvekili Faik Kaltakkıran, Kırklareli Milletvekili Şevket Ödül katılımcılar arasındadır. Alpullu girişine büyük bir tak yapılır. Üzerine "22 Kanunuevvel 1341" yazılmış, İstasyon binası ve dükkanlar bayraklarla donatılmıştır. Ali Rıza Dursunkaya kitabında bu açılışı, "O güne kadar tenha görmeğe alıştığımız Alpullu İstasyonu büyük bir kasabanın panayırı gibi şenlenmiş, kalabalık bir şehir haline gelmişti." diye anlatır.
Milletvekili Faik Kaltakkıran'nın konuşmasından sonra geçilen temel atma töreni sırasında dualarla kurban kesilir, Babaeski Türk Ocağı bandosu marşlar çalar. Bu sırada heyetler temele bırakılacak şişe içindeki hatıra yazısını imzalarlar. Ali Rıza Dursunkaya Kırklareli Gazetesi adına bu yazıyı imzalayanlar arasındır. Tören bittikten sonra istasyon binasında hazırlanmış büfede misafirlere yemek ikram edilir.
Alpullu Şeker Fabrikası inşaatı 11 ay gibi kısa bir sürede tamamlanır. İnşaatın bu kadar hızlı bitmesinin sebebi üretim binalarının çelik konstrüksiyonla ve tuğla dolgulu yapılmış olmasıdır. Fabrikanın bulunduğu yerleşkede üretim tesisleri 751.000 m2 alana sahiptir. Sosyal bölümler ise 300.000 m2’lik bir alanı doldurur. Bu hacmiyle fabrika büyük ölçekli bir üretim ve sosyal yaşam yeri görünümü kazanmıştır. Alpullu Şeker Fabrikası aynı zamanda Cumhuriyetin ilk yıllarında başlayan sanayileşme hareketinde örnek oluşturacak çözümleri taşıması nedeniyle üzerinde önemle durulacak bir tesistir. Fabrika yerleşkesinin işçi konutları, lojmanlar, okul, sinema salonu binaları, spor tesisleri, golf sahası gibi çok kapsamlı sosyal amaçlı işlevselliği dikkati çeken özelliklerdir. Fabrika çalışanları ve İşçi barınma evleri olarak yapılan konutlar 30'lu yılların modern Türk toplumunun oluşumunda öngörülen ihtiyaçlara göre tasarlanmış yerlerdir. Böylece üretim yeri aynı zamanda bir fabrika şehri kimliğine sahip olmuştur. Çalışanların evleri önlerindeki bahçelerde yaşam birlikteliği sağlanırken, arka bahçelerinde meyve ve sebze yetiştirilmektedir. Böylece kırsal kesimden gelen çalışanların paralel yaşam tarzlarını ve bulundukları yerle bağlılık ilişkilerini sürdürmeleri sağlanır. Bu yaşam düzeyi ve çalışma standartları ile Alpullu Şeker Fabrikası Cumhuriyet Tarihimizin örnek alınması gereken eserlerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kaynak : 1)Hüsnü Tekeşin. CUMHURİYETİN İLK EKONOMİK KURUMLARINDAN ALPULLU ŞEKER FABRİKASI’NIN TÜRKİYE’NİN EKONOMİK VE SOSYAL YAŞAMINA KATKILARI.(Türkiye Cumhuriyeti'nin Ekonomik ve Sosyal Tarihi Uluslararası Sempozyumu, 26-28 Kasım 2015 İzmir
2) Ali Rıza Dursunkaya. Kırklareli Vilâyetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik. Cilt 1.
